افزایش نرخ ارز طی هفتهها و ماههای گذشته، اقتصاد ایران را در وضعیت متلاطمی قرار داده است؛ به گونهای که رویکردها و مطالبات مردم از مسئولان حاکی از آن است که برای تأمین معاش و افزایش نیافتن قیمتها خواهان مدیریت و کاهش قیمت ارز هستند.
دلاریزه شدن اقتصاد ایران و ایجاد انتظارات تورمی با افزایش قیمت ارز موضوع مهمی است که در صدر مباحث اقتصادی قرار دارد؛ به همین دلیل شاهد هستیم مسئولان به روشهای گوناگون تلاش میکنند با اعمال سیاستهایی بازار ارز را تحت کنترل درآورند؛ اما شواهد نشان میدهد، تلاشهای صورتگرفته کارساز نیست؛ چرا که بازار و قیمتها اعم از نرخ ارز نشان داده، تابع دستورات دولتها نیستند؛ بلکه از عرضه و تقاضا و شرایط کلی و کلان اقتصاد کشور تبعیت میکنند.
آنچه در این موضوع حائز اهمیت است، تأثیر تقاضای بیشتر ارز و طلا و رابطه مستقیم این مسئله با افزایش نرخ در صورت نبود توازن در عرضه ارز و طلاست. تحریمها و ارزپاشیهای داخلی در سالهای گذشته زمینه را برای فشار به بازار ارز فراهم کرده است؛ اگرچه نمیتوان نقش برخی مسائل مقطعی، مانند افزایش تقاضای ارز و طلا در برخی ایام سال در بالا رفتن موقتی نرخ ارز و طلا را نادیده گرفت.
برای نمونه، بخشی از تقاضایی که در پایان سال برای ارز و طلا به دلیل تعطیلات نوروز و افزایش سفرهای داخلی و برگزاری جشنها و مراسمهای ازدواج و... صورت میگیرد، خود به خود بازار ارز و طلا را در مقایسه با ماههای قبل تحت فشار بیشتری قرار میدهد. افزایش تقاضای ارز، سکه و طلا در ایام منتهی به پایان اسفند ماه و شب عید طبیعی است و هر ساله اتفاق میافتد. بنابراین، در وضعیت کنونی که تقاضای افزونی بر بازار ارز تحمیل میشود، نمیتوان توقع داشت بانک مرکزی در هفتههای آتی آنچنان که انتظار میرود بتواند نرخ ارز را کنترل کند و با استفاده از ابزار مرکز مبادله ارز و طلا روی بازار سکه و ارز تأثيرگذار باشد.
به همین دلیل نباید طی یک ماه آینده انتظار معجزه از بانک مرکزی داشته باشیم؛ چرا که افزایش تقاضا فشار مضاعفی به بازار ارز و طلا وارد میکند و مرکز مبادله ارز و طلا نیز قادر به کنترل این بخش از تقاضا نخواهد بود.
آنچه در این موضوع حائز اهمیت است اینکه راهاندازی مرکز مبادله ارز و طلا در آخرین ماه سال از جهاتی میتواند مانعی بزرگ در برابر افزایش قیمت بیرویه ارز و طلا باشد؛ اتفاقی که به واسطه افزایش تقاضای ارز و طلا در آخرین هفتههای منتهی به اسفند ماه میتواند محقق شود، به همین دلیل تا این اندازه از مرکز مبادله ارز و طلا در پایان سال جاری میتوان انتظار داشت که بازار ارز را به ثبات معقولی برساند.